Basisschool St. Jozef i.s.m. Vrije Akademie Parkstad

Cindy de Wijs-Blaauw is onderwijsondersteuner op Basisschool St Jozef in Merkelbeek. Ze zit in de werkgroep cultuur en ze is voorzitter van de werkgroep talent. Vorig jaar werkte ze mee aan de pilot Oorlog & Vrede die de school uitvoerde i.s.m. Vrije Akademie Parkstad.

Wat was de aanleiding om een co-creatie aan te vragen?
Via Pit Cultuurwijzer, met wie we al járen werken, kijken we elk jaar naar cultuur. Na de coronaperiode zijn we opnieuw gaan kijken naar de vraag ‘Hoe kunnen we cultuur op school verbreden en koppelen aan onze slimheden, talenten en wereldoriëntatie?’. Pit Cultuurwijzer heeft daarbij de opties voorgelegd. Wij hebben vanuit die opties voor Vrije Akademie Parkstad (VAP) gekozen om samen mee te werken op cultuurgebied. Afgelopen jaar wilden we weten wat mogelijk was rondom het thema Tweede Wereldoorlog. Met die vraag is Myrthe van VAP aan de slag gegaan en zijn we een try-out gestart vorig jaar.

Wat houdt project Oorlog & Vrede in, en hoe verliep het ontwikkelproces?
Het idee is ontstaan om workshops rondom de Tweede Wereldoorlog te organiseren. Er zijn lessen op maat ontwikkeld, samen met Nowy van Hedel en VAP. Nowy verzamelt en onderzoekt sinds 1998 namen, documenten, persoonlijke bezittingen met markeringen of andere traceerbare tekens uit de Tweede Wereldoorlog. Zijn doel is de geschiedenis achter de tekens en objecten te achterhalen. Hij vindt het belangrijk om het verhaal van de soldaten te vertellen en levend te houden.

Het project volgt de opbouw vanuit de vermogens: onderzoeken, creëren en reflecteren, met drie lessen in een cyclus van drie weken achter elkaar. We beginnen met informatie geven aan de kinderen, en ophalen, wat weten jullie ervan, wat herkennen jullie? Dan krijgen de kinderen de opdracht om zelf dingen op te zoeken met de basis die ze van ons gekregen hebben. Vervolgens komt daar een praktijkvoorbeeld uit. Bij Oorlog & Vrede is dat op een andere manier gegaan dan andere lessen, omdat Nowy informatie gaf vanuit zijn expertise. De tweede cyclus was in dit geval het verder verwerken van de gekregen informatie via een speurtocht in het dorp. Nowy heeft eerst van alles verteld over Merkelbeek in de oorlog, en in de tweede les mochten de kinderen op zoek naar herkenningspunten. De derde les is normaal ‘reflectie’, in dit geval was dat het bezoeken van een begraafplaats in Brunssum. De kinderen hebben een graf geadopteerd, en vanuit een contactpersoon van de begraafplaats hebben ze nog meer informatie gekregen. Dit was met kinderen uit groep 7 & 8. De kinderen van de lagere klassen krijgen andere opdrachten rondom het thema, dat meer bij hun leeftijd past.

Wat zijn de resultaten van de co-creatie?
De pilot was een succes, we gaan het dit jaar zeker herhalen – het programma is nu zelfs vast opgenomen in het aanbod van VAP, dus ook beschikbaar voor andere basisscholen. Het wordt dan aangepast op de locatie en situatie van de school. Ons voordeel was dat Nowy in Merkelbeek woonde en heel veel van Merkelbeek wist, maar wellicht is er voor een andere school wel een voor hen beter passende, lokale expert beschikbaar.

Wat waren de reacties op de co-creatie?
De kinderen waren ontzettend enthousiast: “Dit wisten wij niet, is dit in ons dorp geweest?”. Ook de graven maakten veel indruk, niet alleen de omvang ervan, maar ook dat het allemaal nog bestond. De kinderen hebben zelfs een foto gemaakt voor een restaurant in het dorp, gebaseerd op een foto die ze hadden gezien uit de oorlogstijd, van soldaten die voor datzelfde restaurant stonden. Dat heeft ook erg veel indruk op hen gemaakt – het besef dat dat allemaal zo kort geleden is. De beleving was intens.