27 september 2023

Interview van de Maand: PLT theaters

Solange Paulissen is Programmeur Jeugd & Familie en Aniek Pasmans Programmeur Educatie bij PLT. Dat theater is een optelsom van Theater Heerlen en Theater Kerkrade. Sinds begin dit jaar is PLT ook een samenwerking met het Toon Hermans Theater in Sittard aangegaan. Een flinke Zuid-Limburgse club dus.

Kunnen jullie jezelf voorstellen, wat doen jullie precies bij PLT?
Solange: “Ik ben programmeur jeugd en familie bij PLT, in Heerlen, Kerkrade en sinds afgelopen seizoen verzorg ik ook de programmering jeugd en familie voor het Toon Hermans Theater. Daarnaast ben ik verantwoordelijk voor het aanbod schoolvoorstellingen voor het basisonderwijs.” Aniek: “Ik ben als Programmeur Educatie bij PLT verantwoordelijk voor de randprogrammering bij de voorstellingen in het basisonderwijs, en voor alles rondom de voorstellingen in het voortgezet onderwijs. Denk hierbij aan rondleidingen en workshops. voor het mbo maak ik programma’s op maat. Tot slot maken Solange en ik jaarlijks twee educatiebrochures, met een selectie van voorstellingen die geschikt zijn voor de jeugd.”

Wat houdt de samenwerking met Pit Cultuurwijzer voor jullie in?
Aniek: “Pit Cultuurwijzer is in principe de verbinder tussen de culturele instelling en het veld. Dus ze leggen voor ons een verbinding met de scholen, maar ook met andere culturele instellingen. We zitten in Heerlen wel in een centrumgebied, dus veel verbindingen liggen er al. Maar bijvoorbeeld bij de BSO-dagen was die verbinding alsnog heel erg gewenst.”

Hoe ging dat dan?
Solange: “De BSO in Bekkerveld, een zogeheten cultuur-BSO, wilde in de herfstvakantie cultuurdagen organiseren voor de kinderen die naar de BSO komen. Die vraag kwam bij Pit Cultuurwijzer terecht. Zij waren toen de verbindende factor tussen ons, SCHUNCK en Historisch Goud. Het idee van deze BSO-dagen is dat de kinderen kennismaken met een deel van de culturele instellingen in Heerlen. Ze kunnen dan overal even snuffelen door mee te doen met een rondleiding of workshop. Op het eind van de dag komt iedereen samen in het theater voor een voorstelling. Het is echt een cultuurdagje, zulke samenwerkingen zijn heel fijn.”

Wat kunnen jullie betekenen voor het onderwijs?
Aniek: “We zorgen vaak voor maatwerkoplossingen, bijvoorbeeld in de vorm van rondleidingen, workshops of een besloten schoolvoorstelling. We zijn in principe met alle scholen in de regio verbonden. Aan het einde of begin van elk schooljaar ga ik op schoolbezoek. We gaan dan in gesprek over ons aanbod, ik laat zien wat mogelijk is en wat past bij de doelgroep.” Solange: “Daarnaast hebben we een doorlopende lijn in de programmering, wat betekent dat de kinderen voordat ze naar een voorstelling gaan al een voorbereiding krijgen.” Aniek: “Vanuit het voortgezet onderwijs ontvingen we weleens leerlingen die nog nooit in het theater waren geweest, en dan niet wisten wat ze konden verwachten. Nu willen we ervoor zorgen dat vragen als ‘waar gaat het over’ en ‘wat gaat er gebeuren’ van tevoren behandeld zijn, en de kinderen goed voorbereid naar het theater komen. Zo hopen we meer impact te maken met het bezoek aan het theater, waardoor het beter beklijft bij de leerlingen. Want als ze het een keer niet leuk hebben gevonden, dan ben je ze vaak voor de rest van hun leven kwijt.”

Hoe krijgt deze voorbereiding vorm?
Aniek: “Ze krijgen van tevoren een rondleiding. Dat kan op locatie zijn, maar we zijn nu ook bezig met een 360 graden tour van ons theater, zodat ze niet eens daadwerkelijk hierheen hoeven komen. Dat kunnen ze al vanuit het klaslokaal ‘door’ het theater heen lopen, en weten ze al het een en ander van tevoren. Een aantal theatergezelschappen hebben ook een educatieprogramma voor bij de voorstelling, zoals een trailer vooraf, of een nagesprek, educatiemateriaal of workshop. Dat maakt het méér dan alleen een voorstelling.” Solange: “We streven ernaar dat de kinderen in het primair onderwijs al bij ons zijn geweest, maar dat lukt niet altijd. Uiteindelijk willen we natuurlijk bereiken dat ze later op eigen initiatief het theater bezoeken. Daar doen we het voor.” Aniek vult aan: “Het is onze ambitie om iedere leerling in ieder leerjaar een keer per jaar in het theater te krijgen.”

Solange: “We maken een doorlopend programma op basis van verschillende genres. In die acht jaar basisschool hebben ze dan hopelijk kennis gemaakt met dans, toneel, klassieke muziek, enzovoorts.” Aniek: “Er zijn thema’s waarvan je merkt dat die beter lopen, zoals urban / hiphop. Die scene is in Heerlen goed vertegenwoordigd. Maar bij Havo en VWO merk je dat weer andere voorstellingen aanslaan, zoals cabaret en laagdrempelige opera..”

Wat leuk dat opera zo aanslaat!
Aniek: “In Maastricht zit Opera Zuid, zij hebben een goede educatiemedewerker die een mooi programma maakt. Opera is een discipline dat je moet inmasseren, je kunt daar niet zomaar een leerling bij neerzetten.” Solange knikt instemmend: “Mensen hebben geen idee wat er allemaal bij komt kijken: een orkest in een bak, decor, kostuums, het hele pakket. Leerlingen, maar ook volwassenen, worden daar regelmatig door weggeblazen.” Aniek: “Jongeren weten helemaal niet wat het is, ze gaan daar vaak een beetje lacherig naartoe. “Opera is saai”, hoor je dan. En dan komt dat geweld over hun heen, dat maakt heel veel indruk.”

Is dit een goed voorbeeld van waarom cultuureducatie belangrijk is?
Solange: “Cultuureducatie is een breed woord, maar als je het over theater hebt, denk ik dat het belangrijk is dat de kinderen van nu, die veel met schermen bezig zijn, ook eens op een andere manier iets voorgeschoteld krijgen. Zelfs in de voorstellingen voor de allerkleinsten zit wel een boodschap, al is het milieubewustzijn of inclusiviteit. Er wordt ook een stuk creativiteit bij de kinderen aangeboord. Acteurs voor je neus in de gekste pakken, dat spreekt tot de verbeelding. Maar dan wel en groupe, en dat is toch anders dan op een iPad.”

Aniek: “Kinderen moeten vooral heel veel dingen uitproberen, openstaan voor de wereld en experimenteren op alle disciplines. Dus ik zou zeggen: zoek uit waar je talenten liggen en wat je leuk vindt. Wees niet bang om fouten te maken, of dingen niet leuk te vinden. Daar leer je ook van. Theater is een uitgelezen methode daarvoor. Zo leren kinderen zichzelf steeds beter kennen.”